Субъективті фактор Тарихтың субъективтік факторы, субъектінің қызметі – бұқараның, таптардың, партиялардың, жеке адамдардың, оның ішінде әртүрлі деңгейлер мен формаларды (идеологиялық, саяси, ұйымдастырушылық) және өзгертуге бағытталған, объективті әлеуметтік жағдайларды дамыту немесе сақтау.